Groene Hart
en verder..
Breukelen - Hollandsche Rading
Etappe 6. Woensdag 17 maart 2010
Hoeve Groenzicht en kerk te
Breukelen
Vandaag belooft de eerste lentedag te worden, voor het eerst na 21 november wordt het 15 graden. Vanaf het station in Breukelen moet eerst de A2 gekruist worden. Die wordt hier verbreed, waardoor de route over een bouwterrein loopt. Dan volgt de brug over het Amsterdam- Rijnkanaal met mooi uitzicht op de binnenvaartschepen die er onderdoor varen. Ik kijk op een schip met twee auto's op de achterkajuit. Het is niet direct duidelijk hoe van de brughelling naar de route langs het kanaal af te dalen, maar na enig omlopen bereik ik toch het aardige vaartje dat vanaf het kanaal oud-Breukelen in loopt. Hoeve Groenzicht uit 1837 gelegen aan dit vaartje kijkt nu uit op forensenwoningen. De dorpskerk is omringd door aardig begijnhuisjes aan het Titus de Witplantsoen.
Breuekelen: Begijnhuisjes (achterzijde)
Aan de Vecht rijgen zich zoals bekend de voormalige 17e en 18e eeuwse buitens van de rijke Amsterdammers aaneen. Gunterstein, meteen na de brug was zelfs oorspronkelijk een ridderburcht. Het is zoals het hoort omring door een landgoed en dat betekent een mooi landschap. Via een betonnen brugje loop ik een smal voetpad door het bos op, dat dwars door het landgoed steekt. In de lucht miauwen buizerds, op de grond is het wonderschoon. Zeker dankzij de landgoederen hebben we nog prachtige oeroude eiken (hier) en beuken (elders) in ons Nederlandse landschap. Weiden worden omzoomd door hoge bomen, populierenhagen en bossen. Productiviteit staat in deze weiden niet voorop. Het zijn intieme velden, waar hier en daar de omhoog geschoten kruiden van vorig jaar nog staan. De schaal van het landschap brengt een sterk gevoel van tevredenheid teweeg. De grondsoort is kleiachtig en het land ligt hoger dan in het Groene Hart.
Eiken
Deze strook langs de Vecht wordt begrensd door een mooi kanaaltje dat net iets hoger ligt dan het land. Het is heel prozaïsch een functioneel kanaal: het Waterleidingkanaal. Door dit kanaal wordt schoon kwelwater geleid naar de waterleidingplas ter hoogte van Loenen. Het water wordt opgepompt in de Polder Bethune waar ik straks langs zal komen. Aan de Vechtkant, in de Polder Breukelen Proosdij zie ik bunkertjes in het land. Met Fort Tienhoven, waar niet veel van over is, vormden zij een onderdeel van de Waterlinie. Boven de bunkertjes en achter de Vecht steken de torentjes van Nijenrode boven de bomen uit. Aan de andere kant van het kanaal liggen de veenweiden die een paar honderd meter verder uitlopen in de legakkers, rietkragen en elzenbosjes van het Loosdrechtse plassengebied. Op elke strook staat wel een huisje en is een bootje aangemeerd. Het is er niet vol, maar de aanblik is zo wel wat bedorven. Boerderijen hebben hier namen als De Waeterlanden, Nooit Gedacht, De Morgenstond. De route voert links langs het kanaal over asfalt, maar wandelaars, het is goed mogelijk om tot Fort Tienhoven over gras aan de westzijde van het Waterleidingkanaal te lopen.
Waterleidingkanaal
Vandaag bloeit het speenkruid. In de Polder Bethune, nu een natuurgebied met rietopslag en wilgenstruiken, zit of beter staat, een ooievaar op een nest. Ik loop langs het Tienhovensch Kanaal over een fietspad langs een vrij smalle asfaltweg. Aan de overkant van het kanaal, de plassenkant, liggen recreatiehuizen in de begroeiing. Hier zijn er veel van hout. Ze passen redelijk in de omgeving. Ik noteer wat namen: Keerpunt, Westerlicht, Friescheveen, Kalverbeld, Nooitgedacht, De Einder. Waarom hebben sommige huizen namen en andere niet? Een naam was natuurlijk ooit een adres. Later maakte de eigenaar met de naamgeving duidelijk dat zijn huis zijn kasteel was, zoals het Engelse spreekwoord zegt. In een stad of dorp zie je nauwelijks huizen met namen, of het moet een vrijstaande villa zijn. Namen voor de appartementen in een flatgebouw, het zou een leuke innovatie zijn. Aan de oostkant van de Vijfde Plas waar ik nu op uitkijk, ligt Breukelerveen. Het is een strook van rietgedekte villa's, jachtwerfjes en bescheidener optrekjes die het uitzicht ontsiert. De chique zorgt voor een mooie plek voor zichzelf, maar bederft de aanblik voor anderen.
Op de plassen zie ik zeer weinig watervogels, alleen wat futen zwemmen rond. Alle ganzen vreten zich nu vol op de weilanden met het oog op voortplanting en trek. Even later als ik over de onverharde Meeuveenseweg dwars door de Polder Bethune ga, zie ik witte kwikstaarten baltsen en talrijke akkervogeltjes. En hier zit het barstensvol met Kolganzen. Het kwelwater stroomt hier uit de greppels die hoger gelegen delen van de polder ontwateren. Een vreemde buizerd, die niet alleen van onderen zeer wit is maar ook bovenop witte voorvleugels en rug heeft.
Rad van
sluisje bij De Trouwe Wachter
Door het dorpje Tienhoven bereik ik de Tienhovensche Plassen, typische het resultaat van een onvoltooide vervening. Hier staat een bijzondere molen en er is een sluisje waarvan de deuren met grote raderen worden bediend. Nu volgt een kilometer of vijf een prachtig open veenweidengebied waar aanvankelijk alleen een fietspad doorheen loopt. Tussen de betonstroken kan je aardig op gras lopen. Delen zijn verheven tot natuurreservaat en staan onder de hoede van Staatsbosbeheer of Natuurmonumenten. Beide hebben een eigen project waar petgaten weer zij uitgegraven om de veenvorming te bevorderen. Er ontstaan zogenaamde trilvenen en het duurt wel vijftig tot zestig jaar voordat zo'n petgat verland is. Het kwelwater, afkomstig van de Utrechtse Heuvelrug zorgt hier voor schoon en voedselarm water, een noodzakelijke voorwaarde voor veengroei. In de natte weiden zie ik vele duizenden ganzen, voornamelijk kolganzen, minder grauwe ganzen. Vorig jaar werd in deze streken, dichter bij het prachtige Bert Bospad, een kleinst waterhoen gehoord en gezien. Dat pad biedt trouwens een mooie alternatieve route de mogelijkheid voor een rondwandeling naar Tienhoven. Het zicht is weids. Aan de zuidelijke einder de torenspits van Westbroek en heel ver daarachter de Domtoren in Utrecht, in het noorden de spits van de toren van Nieuw Loosdrecht. Hoog zie ik een havik die afglijdt naar de bosschages bij de eendenkooi.
Waar het pad een bocht maakt staan vier huizen en een ruïne. De toren van Westbroek en de dom in Utrecht staan hier in een lijn. Je kan hier weer met de auto komen. En ja er kruisen wat auto's, zoekend naar een parkeerplek om de hond uit te laten. Een dame rijdt langzaam met haar auto, terwijl haar hondje meedribbelt. Af en toe stopt ze om het beestje aan te moedigen. Een andere auto rijdt ongeduldig - omdat hij niet kan passeren - achter deze wandelaar aan. Deze mensen rijden dus minstens een kilometer of zes om hun hondje uit te laten. Wat verder is er een klein gehuchtje met in totaal wel negen of tien verspreide huizen en boerderijen: Egelshoek. Namen: Vredenest, De Sluys 1824, met een bak- of washuisje. Tegen de bosrand verderop ligt een vliegveldje waarvan voortdurend lichte vliegtuigjes opstijgen, een rondje vliegen, weer landen en meteen weer doorstarten. Begrijp me goed, dit is een prachtig stil gebied, maar des te meer vallen de minder milieuvriendelijke activiteiten op.
Vanaf Egelshoek loop ik over een zandweg. Het zand komt kennelijk uit het kanaaltje dat hier nog steeds doorloopt. Het zal uiteindelijk bij Hollandsche Rading verzanden. Over het kanaal is een dassenbrug aangelegd. Ik vermoed dat er op de wereld niet veel dassenbruggen zullen zijn. Langs het zandpad zie ik het graafwerk van de das. Geleidelijk wordt het land hoger, links komt er steeds meer geboomte en de slootjes verdwijnen. Langs een boerderij met de naam Mabus Vola, maar op de stafkaart staat Matris Vota. De stem van de meester. Misschien een lettertype gebruikt dat niet makkelijk leest. Bij het eind van het kanaaltje begint definitief een ander landschap. Hier kom ik in de bescheiden bebouwing van Hollandsche Rading. Het station is dichtbij.
Amsterdam-Rijnknanaal
Langs
de Vecht: lusthuizen voor rijken
Hek van
landgoed Gunterstein
Roeiers
met buitenhuis op achtergrond
Over
een smal betonnen brugje het landgoed op
Bakhuisje
Dassenbrug over bovenloop Tienhovensch
Kanaal
Grenspaal bisdom Utrecht