RIETBLOG
vogels kijken, wandelen en reizen
februari 2024
Vogelreis Oman (februari 2024), deel 1
De vogelwereld van Oman
Ja, er zijn interessante vogels te zien in Oman. Want voor vogels is er voedsel te vinden ondanks alle woestijnen. Er zijn lange kusten (zeedieren), in de woestijnen en steppes is er schaarse, permanente of tijdelijke begroeiïng (zaden en insecten) dankzij de - zij het geringe - regenval. Er zijn oases, wadi's (meestentijds droge rivierbeddingen) en khawr's: baaien, lagunes en riviermondingen waarin zoetwater blijft staan. In het zuidwesten is er zelfs een korte regentijd (moesson), waardoor het landschap hier groener is. Je vindt in Oman woestijn- en steppesoorten van Noord-Afrika, het Midden-Oosten en van Centraal- en Zuidwest-Azië. Er zijn naast standvogels veel doortrekkers (vooral tussen Afrika en Azië), er zijn zomer- en wintergasten. En je vindt er ook wat typische Afrikaanse en Zuid-Aziatische vogels.
In tien dagen zag ons reisgezelschap 218 verschillende soorten vogels. Dat is een goede score in dit land. Ik zag er wat minder dan 218. In Oman zijn inmiddels ruim 500 soorten gezien, waaronder veel doortrekkers en dwaalgasten. Behalve goede kennis van de vogels en hun verblijfplaatsen is de tijd van het jaar en geluk in het geval van dwaalgasten mede bepalend voor wat je ziet.
Ik was omringd door zeer ervaren vogelaars, uitgerust met telescopen, begiftigd met een goed gehoor en zicht, die vaak al eerder in Oman of het Midden-Oosten waren geweest. Ze waren veelal gespitst op het vinden van de lastigste en zeldzaamste soorten. Het scoren van zeldzame, lastig te vinden en te herkennen soorten, wordt wel met de aan het Engels ontleende term "twitchen" aangeduid. Een "twitch" is de piek-ervaring die optreedt als het lukt de vogel te "spotten".
Ik hield me wat meer bezig met het maken van foto's, ook van "gewone" vogels. Voor fotograferen heb je tijd voor nodig, want veel vogels zijn lastig te fotograferen, laat staan mooi te fotograferen. Fotograferen combineert daardoor niet altijd goed met "soortenjagen". Maar ook ik ben vatbaar voor het twitchers virus, het is de combinatie van (in)spanning en daarna ontlading die licht verslavend is. En als het niet lukt de vogel te vinden, is het een "dip".
In dit en volgende blogs wil ik een indruk geven van mijn ervaringen en waarnemingen op de vogelreis door Oman, georganiseerd door Birding Breaks. Het is niet mijn bedoeling om in dit en volgende blogs alle vogelsoorten of alle zeldzaamheden die we gezien hebben te behandelen. Ook besteed ik enige andacht aan de "couleur locale", al neem je op een vogelreis daarvan niet alte veel mee. Bezoeken aan toeristische hotspots e.d. staan niet op het programma.
De Zijdestaart in Qitbit
Zo'n door twitchers gewenste zeldzame, nieuwe soort (ook voor mij) is de Zijdestaart.
We kwamen op de vijfde dag in het donker aan bij ons hotel in het onaanzienlijke plaatsje Qitbit op een kruispunt van wegen midden in het "Empty Quarter", dat wil zeggen midden in een zich over vele honderden kilometers uitstrekkende woestijn. Boven het hotel vloog een kerkuil rondjes. De volgende morgen zochten we bijna een uur naar vogels in een verwaarloosd, rommelig en dor parkje vlakbij het hotel. Op de grond lag plastic afval, een omringende muur was half ingestort, afgedankte functionele gebouwtjes stonden erbij alsof hier een onbekende beschaving plots was verdwenen.
In deze omgeving vonden we uiteindelijk na een klein uurtje zoeken de prachtige Zijdestaart in wat bomen. Alsof hij zich niets gelegen liet liggen aan deze door mensen veroorzaakte verwording. Waarom zou hij ook? De vogel zoekt kleine bessen en vruchten en de bomen die ze dragen zijn hier schaars. De Zijdestaart heeft bijna onaards mooie kleuren: fluweelachtige grijze en lichtbruine tinten en een zwart masker. Zijn vleugels in vlucht zijn zwart en wit gekleurd. Hij heeft geen naaste vogelfamilie, maar sommigen denken dat misschien de Pestvogel de meest nabije verwant is. Geavanceerd dna-onderzoek kan hierop misshien licht werpen.
Leefgebied van West-India, Midden-Oosten tot in Noordoost-Afrika
Op een vergelijkbare plek veel verder naar het westen vonden we weer een paar van deze vogels tussen Roze Spreeuwen bij een vervallen huis.
Afrikaanse pareltjes
In het zuidwesten van Oman is er door de zomermoesson een vochtiger en groener gebied waar een aantal typisch Afrikaanse soorten voorkomt. Bijzonder getekende en kleurrijke vogels die je vaak in groene (bloeiende of vruchtdragende) struiken kunt vinden. Niet heel moeilijk te vinden en ook nog eens prachtig te fotograferen.
Glanshoningzuiger (Shining Sunbird) (links)en Afrikaanse Paradijsmonarch (African Paradise Flycatcher)(rechts)
Deze laatste soort zag ik eerder in Afrika
Zandhoenders
Een groep vogels die je hart sneller doet kloppen: het zandhoen. Ze zijn er in soorten. In Oman wel vijf. Het is altijd zoeken, maar als je ze gevonden hebt, dan blijf je kijken, zo mooi is hun tekening. En ze gedragen zich aandoenlijk klungelig: als ze gespot worden blijven ze stil zitten in een groep, of ze gaan aan masse wandelen of vliegen. Voor roofvogels en andere rovers lijken ze een makkelijke prooi. Maar goed, ze zijn met velen. En een roofvogel raakt misschien wel van de wijs vanwege de massa: "wie moet ik nu kiezen als prooi?"
Zandhoenders leven in zeer droge gebieden. Ze eten zaden, insecten en groene scheuten. Zandhoenders zijn fraai getekende min of meer zandkleurige vogels. Door hun goede schutkleur zie je ze niet onmiddellijk als ze op een afstandje stil op de grond zitten tussen lage begroeiing. Maar langzaam zie je er steeds meer, zeker in de buurt van drinkplaatsen. Ze komen in grote groepen tegelijk drinken, meestal een keer per dag op een vaste tijd en plek. Dat is een uitstekende gelegenheid om veel zandhoenders tegelijk te zien. De hoenders kunnen in hun borst/buikveren water meenemen voor hun jongen.
Het zijn mannetjes, herkenbaar aan de zwarte streep over de kop tussen oog en snavel en het zwart boven het oog.
Hieronder nog twee soorten zandhoenders die in Oman voorkomen.
Wordt vervolgd.
Ik spel de namen van vogelsoorten in het Nederlands met begin-hoofdletters. Waarom ik dat doe heb ik in een vroeger blog al eens uitgelegd. Het Groene Boekje schrijft het anders voor. Maar in het kort is mijn argument dat deze spelwijze beter aansluit bij de spelling in het Engels, het Latijn en de oudere spelling in het Nederlands. Bovendien kunnen zo wetenschappelijk verantwoorde soortnamen onderscheiden worden van soms minder precieze vogelnamen in het gewone taalgebruik. Daarin is een kleine plevier, een klein exemplaar uit de groep die uit verschillende biologische soorten plevieren bestaat. Een Kleine Plevier is de naam voor één bepaalde biologisch gedefinieerde soort.