Rietblog.nl

wandelen, reizen, vogels

Groene Hart
en verder..

voeten

Alphen aan de Rijn - Slikkendam (Woerdense Verlaat)

Etappe 4. Dinsdag 9 maart 2010

Na een stevige nachtvorst ligt er veel ijs op de sloten. De zon schijnt, de lucht is volledig blauw en het is wat heiig. In Alphen kruis ik de Gouwe en de Oude Rijn. Over de Gouwe spant een hoge hefbrug, die al van ver te zien is. Dergelijke hefbruggen bevinden zich ook elders op het tracé van de Gouwe en het Aarkanaal. Langs de Oude Rijn zijn de oevers aan weerszijden bebouwd. Als een lint strekt deze bebouwing zich uit over vrijwel de gehele loop van deze voormalige rivier, van Utrecht tot Katwijk. Hier liep vroeger de grens van het Romeinse Rijk. De oevers zijn al zeer lang een geliefde vestigingsplaats. Tussen de bebouwde kommen van de steden en stadjes aan de rivier rijgen zich oude arbeidershuisjes, kleine bedrijven, nieuwe buitenhuizen en boerderijen aaneen. In het water liggen woonboten, plezierbootjes en opgeslagen beurtschepen. Tussen al die bebouwing zijn er kleine stukjes groen overgebleven, waar op deze morgen enkele vissers zitten. Het is eigenlijk een zeer langgerekt dorp dat zich af en toe verdicht tot een grotere plaats en het gehele Groene Hart doorsnijdt.

IMG_2706 (27K) Kerkvaartpad

Ik loop over een nauwelijks zichtbaar jaagpad, dicht langs huizen, woonkamers en tuinpriëlen. Aan de polderkant liggen langs de weg om de honderd meter boerderijen. Ik verlaat de bebouwing en ga over een oud kerkepad, de Kerkvaartweg, de Noordeinder Polder in. Het pad is slechts een spoor dat door de veenweiden loopt in de richting van Aarlanderveen, waarvan de bebouwing aan de horizon ligt. De waterstand is vrij hoog, maar toch zien de weiden er droog uit en er zijn betrekkelijk weinig vogels, alsof de boeren hier de productie bovenaan hebben staan. Waar is dat trouwens anders?

De grond is hard bevroren, zodat ik niet door de modder hoef te lopen. Een boer of rattenvanger rijdt in de verte over het veld en stapt af en toe even uit zijn voertuig. Ik zie in de verte vier molens, zwanen die opvliegen, vijf hazen, een dun bosje, twee houten hekken, vliegtuigen die dalen naar Schiphol of hoog strepen trekken. En ik zie rechte lijnen in het weiland, lijnen waarin de gier is uitgereden. Het is hier open en wijd.

IMG_2719 (39K) Voetbrug over de Grote Wetering in de Zuid- en Noordeinder Polder

Ik kruis een oude wetering die mooi grillig door de polder loopt. Over de Achtermiddenweg ga ik door een diepere polder, een drooggelegd meer dat vroeger door ontvening is ontstaan. In deze polder zie ik veel wulpen, scholeksters en enkele grutto's. Bij een boerderij kan je kano's huren, houtwerk leren vlechten en nog veel meer.

IMG_2731 (37K) Blik in de Droogemaakte Polder Westzijde Aarlanderveen

De weg langs de zuidelijkste van de Nieuwkoopse Plassen is smal, niet berekend op de combinatie van auto's, fietsers en wandelaars (ik). In het zuidoosten zie ik al geruime tijd de witte watertoren van Meije omhoog rijzen. Het potlood. Het is laat in de winter, dus de rietsnijders doen hun laatste klus in het riet. Het Zuideinde, 't Ziende, bij Nieuwkoop ken ik van vroeger als startplaats van de schaatstocht over de plassen. Langs de dorpsweg staan lage oude huisjes, soms tot de vensterbank in de grond, kleine boerderijen en nieuwe woningen van welgestelden. Op de legakkers achter de weg in de richting van de plassen is het inmiddels volgebouwd met recreatiewoningen en buitenhuizen voor degenen die niet in stad en vinexwijk willen wonen en er het geld voor hebben. Het Meijepad loopt in een vrijwel rechte lijn dwars door de plassen naar de watertoren van Meije. Waar op Google Earth naast het pad nog een enorme camping met stacaravans te zien is, ligt de grond nu braak. Stukken zijn met zand opgehoogd, zodat is te vrezen dat hier binnenkort nog meer woningen voor de rijken zullen worden opgetrokken. Op dit pad komt de enige wandelaar die ik op dit traject ontmoet, mij fluitend tegemoet. Het is ook prachtig, met dit weer.

IMG_2733 (34K) De watertoren van Meije

Vanaf de watertoren volg ik de asfaltweg langs de Meije, een oud, sterk kronkelend veenriviertje. Ik zie langs de weg een mengeling van nog als veeteeltbedrijf functionerende boerderijen, tot woning of bedrijf omgebouwde boerderijen, kleine arbeidershuisjes, een RK kerk, het café waar je tijdens de schaatstocht een stempel kon halen en enkele woonarken. Dat het aantal boeren nog steeds afneemt, is te zien aan enkele verlaten boerderijen en oude schuren die langzaam vervallen.

Veelvuldig zie ik paarse biljetten achter het raam of op speciale stellages waarop staat: "Stop die kolder, geen moeras in onze polder." Op koeienwillenwei.nl wordt uitgelegd waar het om gaat. Tussen de Meije en de Nieuwkoopse plassen ligt een veenweidegebied dat aan de plassenkant overgaat in rietlanden en elzenbosjes. De overheid wil hier in het kader van de ontwikkeling van de EHS (de ecologische hoofdstructuur) een veenmoeras maken. De veenweiden zijn uniek, veenmoeras is dat minder volgens de actievoerders. De actiegroep wil dat de veenweiden als cultuur/natuurgrond voor de veeteelt behouden blijven. Dat kan bij een boerenbeheer dat mede gericht is op behoud van de natuurwaarden (diversiteit) van het gebied (minder vee per hectare, later maaien, minder mest, hogere waterstand, oevers van sloten sparen en dergelijke). De boeren worden zo niet alleen producent van melk en vlees, maar ook van natuur. Daarvoor moeten ze natuurlijk wel een vergoeding krijgen, maar dat is nog altijd goedkoper dan het beheer van een veenmoeras. Deze redenering toont ook - wellicht onbedoeld - hoe schadelijk voor de natuur "normale" economisch gemotiveerde bedrijfsvoering kennelijk is. Hier wordt in het Groene Hart een stukje van de strijd gestreden die begin negentig in gang werd gezet door pleidooien van ANWB en Wereldnatuurfonds om in de Randstand flinke stukken wilde natuur aan te leggen en daarnaast grote delen vrij te geven voor het bouwen van huizen in het groen. Deze plannen zijn in deze vorm wel van de baan, maar de meningsverschillen tussen de natuurontwikkelaars en de pleitbezorgers van het behoud van het cultuurlandschap zijn nog niet verdwenen. Het is overigens wel een moeilijke afweging: de waarde van het creëren van 500 hectare veenmoeras als onderdeel van de EHS, versus de belangen van de acht boeren die nog in dit gebied gevestigd zijn en het herstel van het oude cultuurlandschap.

IMG_2749 (31K) Het omstreden gebied

Verderop, aan de niet-omstreden kant van de Meije heeft Staatsbosbeheer de "Schraallanden langs de Meije" ontwikkeld. In tegenstelling tot de omringende weiden die min of meer groen zijn, zien de schraallanden er nu bruin uit. Maar als het voorjaar wat verder is, zullen ze een groenblauwe kleur krijgen door de blauwe zegge die hier groeit. Het zijn de natuurliefhebber welbekende en zeldzame blauwgraslanden. Het is een stukje veenweide zoals het er ooit uitzag nadat het veen ontgonnen was en voordat de moderne argrarische bedrijfsvoering op gang kwam. Dit zijn de weilanden waardoor Nederland zo'n belangrijk, onmisbaar broedgebied is geworden voor weidevogels als grutto, tureluur en kievit.

De polders zijn hier zeer vlak en wijd, dit is open land, het hartje van het Groene Hart om zo te zeggen. Heel in de verte zie ik de twee torentjes van Woerden en het torentje van Zegveld. Verder: weiden en sloten, weteringen en kades.

De Hollandse kade loopt midden door het voormalige verveningsgebied van Noorden en Nieuwkoop. Er zijn aan weerszijde brede sloten, veengaten, legakkers, rietlanden en elzen/berkenbossen. Deze kade is tussen 2008 en 2010 door Natuurmonumenten hersteld. Het herstel is vrijwel gereed als ik hier wandel. In de zomer is het mogelijk om met het "zonneveer", een bootje dat zijn energie van zonnepanelen haalt, naar het plaatsje Noorden aan de andere kant van de plassen te varen.

IMG_2756 (82K) De bomen in de Haeck zijn nog kaal

Ik maak een lusje door het "lusthof de Haeck". De lente is nog nauwelijks te zien, maar twee baltsende futen denken daar anders over. In Slikkendam neem ik de bus naar Woerden.

IMG_2701 (27K) Hefbrug over de Aar bij Alphen aan de Rijn

IMG_2704 (32K) Boerderij langs de Oude Rijn

IMG_2705 (38K) Boerderij langs de Oude Rijn

IMG_2727 (26K) Molenviergang van Aarlanderveen

IMG_2729 (36K) Ook nog vlechtwerk en excursies

Vervallen of oude boerderijen en schuren langs de Meije

IMG_2737 (23K) IMG_2738 (26K) IMG_2740 (23K) IMG_2741 (23K) IMG_2743 (29K) IMG_2745 (30K) IMG_2746 (25K) IMG_2747 (20K)